Bygdegården 1
RIDÅ Friteatern har gjort sin sista turné Efter t
usentals mil, besök i 900 byar, 22 nyskrivna produktioner främst tänkta att spelas på landsbygd har nu Friteaterns turnébuss rullat färdigt. En av Sveriges äldsta fria grupper har spelat ”Den långa vägen till nu” för sista gången. Östergrändens bygdegård ligger utanför Hudiksvall. Foto: Björn Hådell MOTIVERING Östergrändens bygdegårdsförening har på ett aktivt och förtjänstfullt sätt arbetat med miljöfrågor kopplat till bygdegården. Genom att renovera huset med nya innertak för bättre isolering, nya fönster, nytt avlopp och värmepump för sjövärme har föreningen visat ett aktivt och engagerat arbete med miljöfrågor. Föreningens miljöarbete med energigrupp och planeringsträffar kan inspirera andra att arbeta miljömedvetet i bygdegårdsrörelsen. OM MILJÖSTIPENDIET Miljöstipendiet delas ut av Bygdegårdarnas Riksförbund och Bondens El, som är LRF:s eget elavtal. Syftet är att uppmärksamma person(er) eller bygdegårdsförening/-distrikt som på ett aktivt och förtjänstfullt sätt arbetar med miljöfrågor kopplat till bygdegårdsrörelsen och som kan tjäna som inspiration för andra att arbeta med miljöfrågor. Bondens El köper bara el från förnyelsebara källor och den som producerar egen el kan också sälja sitt överskott genom dem. Bygdegårdarnas Riksförbund och Bondens El inledde sitt samarbete i början på 2020 för att kunna erbjuda bygdegårdar runt om i landet grön el till ett bra pris. De har haft ett speciellt arbetssätt. Engagerat har de kon - taktat erfarna och oerfarna arrangörer över hela landet. Ofta har spelplatsen varit en bygdegård. Där har de bistått med marknadsföringsmaterial, planering och bidragsansökningar. Berättel serna har också flera gånger tagit sin kraft ur den lilla platsen och de människor som lever där. Publiken har placerats mitt i händelsernas centrum. Redan 1973 bildades Friteatern. Basen var under många år Teater Bristol i Sundbyberg där de huserade 1977 till 2017. Flytten gick sedan till Sala Folkets Hus i staden där tre av skådespelarna är bosatta. Men Friteatern kanske är mest känd för att vara på turné än fast på en scen. 1994 hade föreställningen ”Den långa vägen till nu” premiär, skriven av Carina projektet. Tillgång till ideella krafter såväl planeringsmässigt som handgripligen. Vi kan ju konstatera att utan engagemang och intresserade blir det svårt. Så tipset till andra bygde - gårdar är att ha högt i tak och låta de som är intresserade, oavsett styrelseroll eller inte, ta initiativ och driva projekt med styrelsen i ryggen. Och inte glömma de som gillar administrationen, exempelvis skriva ansökningar om bidrag med mera. Mycket viktigt! fortsätter Seth Nilsson. Stipendiepengarna kan till exempel komma att användas till att förbättra föreningens badplats miljömässigt. – Östergrändens bygdegårdsförenings miljöarbete är gediget och vi är glada över att kunna uppmärksamma dem genom detta stipendium, säger juryns ordförande Karin Olsson, som även är förbundsstyrelseledamot och ordförande i Skånes bygdegårdsdistrikt. Seth Nilsson avslutar angående att få miljöstipendiet: – Jättekul, helt överraskande och faktiskt lite välförtjänt. JENNY DAHLERUS Molander. Pjäsen kom till efter en förfrågan från Härjedalens kommun och Landstinget i Jämtland som önskade en pjäs för skogens folk. Den kom sedan att spelas närmare 500 gånger. Efter att ha spelat i stort sett i alla byar i Härjedalen, tog turnén ny fart i samverkan med Riksteatern Norrbotten och Norrbottens bygdegårdsdistrikt, där Friteatern spelade i ytterligare fyrtio bygdegårdar, som inte hade haft teater tidigare. – Vi har mött så många härliga människor genom åren, säger Mary Stoor skådespelare i Friteatern. Friteaterns saga avslutades med en turné hösten 2019 i samarbete med Dalarnas bygdegårdsdistrikt. – Det var lika roligt då som nu och fint att få sluta med fullsatt bygdegård, stående ovationer och de underbara samtal som så lätt uppstod både före, i pausen och efter föreställningen, säger Friteaterns producent Eva Janstad. När ridån nu går ner har över 200 000 personer varit i publiken från Abisko och Karesuando i norr till Österlen i söder. STEFAN LÖFGREN Alla föreställningar av ”Fröken Frids sista vilja”, med premiär 1996, utspelades i Svackans byskola. Platsen där frökens sista vilja skulle förkunnas. Från vänster Colbjörn Lindberg, Mats Nolemo och Mary Stoor, som alla tre varit med sedan gruppen startade, samt Jonas Granström. BYGDEGÅRDEN 11