Bygdegården 1
Det är lönsammare att sätta in energiglas i befin
tliga fönster än att byta ut dem helt. Foto: Adobe Stock Innan man funderar på vilka energiåtgärder som är lämpliga är det bra att ha koll på var husets energiförluster finns. Om man inte har kompetensen själv att ta fram husets energiförluster så är ett sätt att låta en energikonsult genomföra en energideklaration. På Boverkets hemsida finns certifierade experter som kan ta fram en bra energideklaration (www.boverket.se/sv/energideklaration/ hitta-energiexpert). Lämpliga åtgärder När arbetet med att hitta husets energiförluster är klart, blir nästa steg att bestämma vilka energibesparande åtgärder som ska vidtas. Den vanligtvis enklaste och billigaste åtgärden brukar vara att se över tätningslister i fönster och dörrar. Nästa steg är ytterligare vindtätning som drevning kring fönster och ytterdörrar och tätning av glipor och hål i fasaden. Större åtgärder i klimatskalet kräver dock noggrannare analyser beträffande dels åtgärdernas omfattning, dels valen av konstruktion och material. Om man åtgärdar ett äldre hus med modernare material är det viktigt att komma ihåg att materialen fungerar på olika sätt. Sätt er in i hur er bygdegård fungerar. Utan att förstå byggnadens fysik kommer åtgärderna för att minska energiförbrukningen ske i blindo. Var försiktiga med att blanda nya och gamla konstruktioner. Nya och gamla material och tekniker fungerar på olika sätt och inte alltid bra tillsammans. Idag bygger man in avsiktligt in öppningar i huset för ventilationens skull, men i äldre byggnader är det vanligare att öppningarna består i ofrivilligt uppkomna otätheter. Åtgärda otätheter i byggnadens klimatskal och se till att ventilationskanaler fungerar. Samtidigt är det viktigt att komma ihåg att i takt med att du åtgärdar otätheter kan du också behöva komplettera med nya tilluftsventiler. Varje grads sänkning av inomhustemperaturen innebär en besparing på nästan 5 procent av uppvärmningskostnaden. Med en dygnsstyrning av inomhustemperaturen eller individuell reglering av olika delar av huset går det att spara en hel del energi. Särskilt om det finns direktverkande el eller luftvärmepump. Se över uppvärmningssystemet. Utvecklingen av värmepannor, solpaneler, värmepumpar och vindkraftverk går fort. Bästa energitipsen: • Gör de små, enkla och billiga åtgärderna först. • Försök ändra beteenden och sätt att använda huset. • Sänk innetemperaturen, försök variera temperaturen i olika utrymmen i byggnaden. • Balansera minskningen av energiåtgången med val av hållbart uppvärmningssystem. Spara fönstren I energimyndighetens modell för ett genomsnittshus går omkring 60 procent av energianvändningen åt till att värma upp huset. Ett hus med tvåglasfönster släpper ut cirka 17 procent av den totala energiförbrukningen genom fönstren. Byter man till de mest energieffektiva fönstren minskar den totala energiförbrukningen med 5 procent. Ser man till åtgärder på fönstren så är det lönsammare att renovera de befintliga fönstren och sätta in energiglas än att investera i helt nya fönster. Fönster tillverkade fram till 1960talet och som underhållits väl har en mycket lång livslängd kvar. Bra saker att göra åt fönster: • Spara och underhåll gamla fönster • Se till att de är vindtäta • Se över tätningen mellan karm och vägg • Byt till lågemissionsglas i innerbågen i samband med fönsterrenovering, om inte byggnaden har stora kulturhistoriska värden. • Minska utstrålningen nattetid med persienner eller rullgardiner. Källa: Energiboken, Svenska Byggnadsvårdsföreningen Ett bra sätt att börja resan mot att kunna vidta rätt åtgärder, för att få ett långsiktigt hållbart hus, är att genomföra ”Årlig genomgång av fastigheten”. Finns på Bygdegårdarnas Riksförbunds hemsida i Materialbanken. ULPH LUNDGREN 11